5.1.1 De Bijbel in Gewone Taal

Kennismaken met de Bijbel in Gewone Taal of BGT via antwoorden op enkele vragen

Wat is de Bijbel in Gewone Taal?

Het is een echte vertaling in gewone taal van de hele Bijbel vanuit de Hebreeuwse en Griekse grondtekst. Twaalf deskundige vertalers hebben er samen zeven jaar intensief aan gewerkt. Gewone taal is de taal die Nederlandstaligen allemaal dag in dag uit gebruiken: gewone woorden, heldere, korte zinnen met verbanden die iedereen begrijpt. Dus: zo duidelijk als wat.

Men kan deze vertaling dus lezen zonder dat het moeite kost. Lezers begrijpen meteen wat zij onder ogen krijgen zonder de zinnen tweemaal te moeten lezen. Wie De vuuraanbidders van Simon Vestdijk of Het verdriet van België van Hugo Claus heeft gelezen kreeg een heel rijke woordenschat onder ogen en volzinnen van niet zelden 50 woorden! Bij het lezen ervan moet men zijn aandacht er heel goed bijhouden terwijl men de woorden en de korte zinnen in stripboeken van Lucky Luck meteen begrijpt! Gewoon directe taal.

De povere taal van deze successtripheld haalt het natuurlijk in de verste verte niet van de taalkwaliteit van de Bijbel in Gewone Taal. Zij hebben echter beide wel gemeen dat de lezers meteen precies weten waar het over gaat. Bij de verhalen, de gedichten, de wetteksten, de profetische uitspraken, de brieven en zelfs de visionaire teksten in de Openbaring van de Bijbel in Gewone Taal – met niet meer dan 4.000 verschillende woorden – begrijpen lezers het onmiddellijk.

Hoe klinkt die gewone taal in deze bijbelvertaling?

• ‘Als je goed bent voor anderen, ben je goed voor jezelf.’ – Spreuken 11:17
• ‘Elke avond ga ik rustig slapen.’ – Psalm 3:6
• ‘De Heer is overal waar mensen goed en eerlijk leven.’ – Psalm 85:14
• ‘Vrienden, God wil dat jullie als vrije mensen leven.’ – Galaten 5:13

Kortom: de Bijbel in Gewone Taal is een vertaling zo duidelijk als wat. Zo blijkt het – zoals het tijdschrift Kerk en Leven bij de verschijning ervan kopte – ‘De meest verstaanbare Bijbel ooit’.

Nu heeft het Nederlands Bijbelgenootschap deze Bijbel bedoeld voor het hele Nederlandse taalgebied: Nederland en Vlaanderen. Daar de twaalf vertalers Nederlanders zijn was er behoefte aan een meelezende Vlaming. Hij moest commentaar geven op formuleringen die in Vlaanderen minder gebruikt worden. Enkele voorbeelden hoe het eerst klonk en hoe het nu klinkt:

• Laten we het veld in lopen > Laten wij het veld in gaan – Genesis 4:8
• We moeten zo vreselijk hard werken > We moeten heel hard werken – Genesis 5:29
• Een poosje later kwam Jezus terug > Een tijdje later kwam Jezus terug – Marcus 2:1
• Hoe kunt u dat nou vragen > Hoe kunt u dat nu vragen? – Marcus 5:31
• Hij moest van de soldaten meelopen > Hij moest van de soldaten meekomen – Marcus 15:21

Dat wil nu niet zeggen dat alle zogenaamde ‘hollandismen’ uit de tekst zijn verdwenen. Het vertaalteam had immers het laatste woord en het vond ‘Maar o, wat heeft die tong van ons veel praatjes’ (Jakobus 3:5) wel heel mooi passen. Die zin is dus blijven staan. Het Vlaamse alternatief ‘maar wat kan die tong toch hoog van de toren blazen’ leek voor het team minder geschikt.

Hoe toegankelijk?

In onze tijd heeft de Bijbel flink wat terrein verloren omdat hij onvoldoende toegankelijk is gebleken in een samenleving die steeds meer seculariseert. Eerdere kwaliteitsvertalingen – zoals de Groot Nieuws Bijbel, de Willibrordbijbel en de Nieuwe Bijbelvertaling – hebben geprobeerd de kloof te overbruggen maar bij brede lagen van de samenleving is dat niet voldoende gebleken. Even illustreren met een tekst uit Prediker 11:7:

‘Het licht is zoet en het is aangenaam voor de ogen de zon te zien.’ – Vertaling NBG-1951

‘Het licht doet je goed, een genot is het de zon te zien schijnen.’– Groot Nieuws Bijbel

‘Het licht is een genot. Wat een weldaad voor de ogen om de zon te zien!’ – De Nieuwe Bijbelvertaling

Daarom is er nu de Bijbel in de Gewone Taal die iedereen van klein tot groot en met welke achtergrond dan ook begrijpt

‘Wat is het licht van de zon heerlijk! Wat is het leven goed’. – De Bijbel in Gewone Taal

Reacties op de Bijbel in Gewone Taal?

Dat is toch zo duidelijk als wat!

‘Het komt heel dicht bij je hart.’ – Johan Maas, bijbellezer

‘Het is alsof het stof van de teksten is gewist’ – Geert Booij, emeritus hoogleraar Nederlands

‘Het taalgebruik sluit aan bij mijn belevingswereld’ – Tom de Bruin, alg. secretaris Adventkerk

‘Het zal een feest zijn om erin te lezen!’ – Percy Kroese, bijbellezer

Het zou ideaal zijn als iedereen in deze Bijbel in Gewone Taal gaat lezen en dat daarna ook graag zal blijven doen. Hij of zij heeft er de mogelijkheden voor:

‘Het verdient respect dat het hier om een échte vertaling gaat, vakkundig vertaald uit de brontalen in toegankelijk Nederlands … en toch hebben de teksten ook een literair gehalte: ze hebben vaak een aanstekelijk ritme, levendigheid en zeggingskracht’ – Marieke Rommel, leerkracht en professioneel vertaler

‘Deze vertaling klinkt heel fris, ik voel me er soms op een heel directe manier door aangesproken.’ – Jean Bastiaens, directeur Bijbelhuis Zevenkerken

‘Ik kan me direct inleven. Het is een eenvoudige maar geen simplistische vertaling geworden.‘ – Dirk De Baere, predikant en godsdienstleerkracht

‘Ik hoop dat deze toegankelijke vertaling echt mensen mag helpen de betekenis van de Schrift te ontdekken.’ – Mgr. J. De Kesel, bisschop van Brugge

Blijft de Bijbel in Gewone Taal in het geheugen hangen?

Wie de Bijbel in Gewone Taal leest ontmoet bijzondere personen, mooie verhalen en teksten die bijblijven.

• Josan ontmoet Ester: ‘Koningin Ester heeft het helemaal gemaakt. Maar zij waagt haar leven voor anderen. Een heftig verhaal juist in gewone taal.

• Hans ontmoet Johannes: Fascinerend hoe Johannes over Jezus vertelt. Het verhaal gaat ook over ons. In deze bijbel voel je dat in elke zin.

Ter afronding

Het Boek Openbaring heeft het over een eeuwig evangelie en dat klinkt in de Bijbel in Gewone Taal zo: ‘een boodschap die geldt voor altijd en eeuwig. Die moest hij laten horen aan de mensen op aarde, mensen uit de hele wereld, van alle volken en taal.’ Dat is nu precies wat De Bijbel in Gewone Taal waarmaakt. Immers alle lagen van de bevolking binnen ons Nederlands taalgebied – van welke afkomst en met welke opleiding dan ook – kunnen nu de boodschap ervan begrijpen. Het klinkt soms anders en soms nieuw: eenvoudig, eerlijk, intens en trouw aan de bronteksten en hoe dan ook ‘zo duidelijk als wat’ en dat … ervaart men ook bij ‘het Onze Vader’ in de Bijbel in Gewone Taal.

‘Onze Vader in de hemel,

laat iedereen u eren.

Laat uw nieuwe wereld komen.

Laat op aarde uw wil gedaan worden,

net zoals dat in de hemel gebeurt.

Geef ons vandaag het eten dat we nodig hebben.

En vergeef ons wat we fout gedaan hebben,

want wij hebben ook andere mensen hun fouten vergeven.

Help ons om nooit tegen u te kiezen.

En bescherm ons tegen de macht van het kwaad.

[Want u bent koning,

u regeert met grote macht,

voor altijd. Amen.]’